هادی
٢٤ی شوباتی ٢٠٢٣
٤١٠
بەپێی ھەواڵەکە، شیار کۆچ لە گوندی مەندەرەی ناوچەی نسێبین نیشتەجێ بووە، بە شێوەیەکی خۆبەخش سەردانی ناوچەی بومەلەرزەکانی کردوە، بەڵام دوای گەڕانەوەی لەو ناوچانە لە ماڵکەکەی خۆیدا دەستگیردەکرێت، لە ئێستادا رەوانەی بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی شاری مێردین کراوە.
نوێترین هەواڵەکانسودانی و ئەردۆغان لە ئیستەنبوڵ كۆبوونەوە و جەختیان لە كاراكردنی رێككەوتن و لێكتێگەیشتنەكانی هەردوو وڵات كردەوە، ئەردۆغان سوپاسی هەنگاوەكانی بەغدادی كرد بۆ بەرەنگاربوونەوەی پەكەكە.
نوسینگەی سەرۆك وەزیرانی عیراق لە راگەیەنراوێكدا بڵاویكردەوە، سودانی بەسەردانێكی رەسمی گەیشتووەتە توركیا لە ئیستەنبوڵ لەگەڵ ئەردۆغان كۆبووەتەوە و باسیان لە پێشهاتەكانی ناوچەكە و یەكخستنی هەڵوێستەكان لەبارەی پێشهاتە مەترسیدارەكانەوە كردووە، داواشیان لە وڵاتانی عەرەبی و ئیسلامی و رێكخراوە نێودەوڵەتییەكان كردووە پشتیوانی ئاگربەست بكەن و پڕۆسەی گەیاندنی هاوكاری بۆ زیانلێكەوتووان ئاسان بكەن.
هەر لەكۆبوونەوەكەدا باس لە پەیوەندییە دوو قۆڵییەكانی هەردوولا و كارا كردنی یاداشتەكانی لێكتێگەیشتن و رێككەوتنە هاوبەشەكان لە بواری ئابوری و گەشەپێدان كرا.
هاوكات فەرماندەی پەیوەندییەكانی سەرۆكایەتی توركیا لە راگەیەنراوێكدا بڵاویكردەوە، لەكۆبوونەوەكەدا ئەردۆغان سوپاسی هەنگاوە ئەرێنییەكانی بەغداد كردووە بۆ بەرەنگاربوونەوەی پەكەكە و جەختیكردووەتەوە، توركیا و عێراق دوو وڵاتی دراوسێن كە پەیوەندی مێژوویی و فەرهەنگیی قووڵیان هەیە و، پەرەسەندنی پەیوەندییەكانیان و هەلسەنگاندنی دەرفەتەكانی هاریكاریی بەتایبەتی پرۆژەی ڕێگای گەشەپێدان بۆ هەردوو وڵات سوودی ئێجگار زۆری هەیە، لەبەرئەوە بەردەوامدەبن لە گرتنەبەری هەنگاوی پێویست لەو بارەیەوە.
وەزارەتی ناوخۆی ئەڵمانیا رایگەیاند، لە نۆ مانگی سەرەتای ئەمساڵدا دیپۆرتكردنەوەی كۆچبەران بە رێژەی لە ٢٢٪ زیادیكردووە و ١٤ هەزار و ٧٠٦ كۆچبەر دیپۆرتكراونەتەوە.
وەزارەتی ناوخۆی ئەڵمانیا لە راگەیەندراوێكدا بڵاویكردەوە، لە نۆ مانگی سەرەتای ئەمساڵدا، ١٤ هەزار و ٧٠٦ كۆچبەر لە ئەڵمانیا دیپۆرتكراونەوتەوە و بەراورد بە ساڵی رابردوو بە رێژەی ٢٢٪ زیادیكردووە، لەكاتێكدا لە نۆ مانگی سەرەتای ساڵی رابردوودا، ١٢ هەزار و ٤٢ كۆچبەر دیپۆرتكرابوونەوە.
ئەوەشی خستووەتەڕوو، سەرەكیترین ئەو وڵاتانەی كۆچبەرەكانیان بۆ دیپۆرتكراونەتەوە، جۆرجیا و باكوری مەكەدۆنیا و نەمسا و ئەلبانیا و سڕبیان.
پێشتر، نانسی وایزەر وەزیری ناوخۆی ئەڵمانیا رایگەیاندبوو، كار لەسەر دیپۆرتكردنەوەی كۆچبەران بۆ ئەفغانستان و سوریا دەكەن، بە تایبەتی ئەو كۆچبەرانەی لە وڵاتانی خۆیان تاوانیان ئەنجامداوە و داواكراون.
وەزارەتی تەندروستی هەرێم رایگەیاند، رێژەی توشبوون بە شێرپەنجە لە هەرێمی كوردستان لە خوار ستانداردی جیهانییەوەیە و لەژێر كۆنترۆڵدایە.
وەزارەتی تەندروستی هەرێم لە روونكردنەوەیەكدا بڵاویكردەوە، بەپێی ستانداردی جیهانی بۆ توشبوون بە شێرپەنجە بۆ هەر ١٠٠ هەزار كەسێك ١٩١ توشبوو دیاریكراوە، بەڵام لە هەرێم كوردستان بۆ هەر ١٠٠ هەزار كەسێك ١٥١ كەس توشی ئەو نەخۆشییە بووە.
ئەوەشی خستووەتەڕو، پێویستە هاوڵاتییان خۆیان بەدوور بگرن لەو هەواڵە نادروستانەی لەبارەی ئامارەكانی توشبوون بەشێرپەنجە لە هەرێم بڵاودەكرێنەوە و ئامانج لێیان بڵاوكردنەوەی ترس و دڵەڕاوكێیە لەنێو هاوڵاتییاندا.
زۆرترین بینراووەزارەتی تەندروستی ھەرێم رایگەیاند، لەماوەی ٢٤ سەعاتی رابردوو بەھۆی ڤایرۆسی کۆۆنا ژمارەیەکی زۆری مردن و بۆیەکەمین جار بەرزترین رێژەی توشبوون لە سەرەتای سەرھەڵدانی کۆرۆنا تا ئێستا لەکوردستان تۆمارکرا.
راشیگەیاند، بەھۆی ھەڵسوکەوت و بێباکی ئێستا بەرامبەر کۆرۆنا کارەساتی دڵتەزێن بەڕێوەیە.
ئەو سەرچاوەیەی وەزارەتی دارایی و ئابوری حکومەتی ھەرێمی کوردستان بە کوردسات نیوزی راگەیاند، ئەم مانگە بەھۆی ئەوەی وادەی دابەشکردنی مووچە دەکەوێتە رۆژی ھەینی لە رۆژی یەک شەممەوە دەست بەدابەشکردنی مووچە دەکرێت و لە وادەیەکی کەمدا مووچەی سەرجەم وەزارەتەکان دابەشدەکرێت.
ھاوکات سەرچاوەیەکی دیکەی وەزارەتی دارایی جەختی لەوەکردەوە، بۆ ئەم مانگەش ھاوشێوەی مانگەکانی پێشوو مووچە بە لێبڕینی ٢١% بۆ فەرمانبەران و ٥٠% پلە تایبەتەکان دابەشدەکرێت.
سەرچاوەیەک بە کوردسات نیوزی راگەیاند، پارەی پێویست بۆ دابەشکردنی مووچەی مانگی ٥ی فەرمانبەرانی ھەرێم گەیشتووە و ئەو کێشەیەی دروست ببوو چارەسەر کراوە.
سەرچاوەکە راشیگەیاند، ھەفتەی داھاتوو مووچەی سەرجەم وەزارەتەکان دابەش دەکرێت.
دوێنێ مووچەی وەزارەتی تەندروستی و ئەمڕۆ مووچەی دیوانی وەزارەتی پێشمەرگە و لیواکان دابەشکرا و رۆژی یەکشەممەی داھاتووش مووچەی یەکەکانی ٧٠ و ٨٠ و وەزارەتی دارایی و ئابوری دابەش دەکرێت، دواتریش مووچەی سەرجەم وەزارەتەکانی تر خەرج دەکرێت.
