لەبارەی دەستپێکردنەوەی پرۆسەی ئاشتییەوە
٢٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤
264
رون و راشکاوبین رێگەی ئاشتی چەندە دووربێت، باشترە لە رێگەو میکانیزمی شەڕو خوێن رشتن و کاولکاری.
لە تورکیا دا دەوڵەت لەسەر بنەمای یەک ئاڵاو یەک نەتەوەو یەک زوبان خۆی دروستکردووە.
پەروەردەی ئەودەوڵەتە لەسەر ئەوبنەمایەیە. جگەلەوەش تورک وەک نەتەوە لەسەر بیرۆکەی رەگەزپەرستی راھێنراون.
ھەستیاری گەورەیان بە کوردو دۆزەکەی ھەیە.
جاران دەیان وت: کورد تورکی شاخاوین دواتر دەیان وت: کوردەکان کلکیان ھەیە. کوردبوون لە تورکیا وەک عەیبەیەک نیشاندرابوو.
زۆر خێزان لە تورکیا ھەن کە بەرەچەڵەک کوردن، بەڵام بەھۆکاری سیاسەتی ئاسمیلاسیۆن؛ شوناسی خۆیان گۆڕیوەو ئینکاری لە کوردبوونیان دەکەن.
لەتورکیا بەقوڵی دەوڵەت ھەستیارە بەرامبەر بەدۆزی کوردو رەوایدان بە چارەسەرکردنی کێشەی کورد لە چوارچێوەی تورکیایەکی جیاوازدا.
بە ئێستاشەوە ھەزاران کەس بەھۆکاری کوردبوونیان گیراون.
زیندانەکان لە تورکیا پڕن لە کورد، لەسەر جل و بەرگ و ھەڵپەڕکێ و گۆرانی وتن بە کوردی خەڵک زیندانی کراون و دۆسییەی کەجەکەیان بۆ کردونەتەوە.
تورکەکان قسەیەکیان ھەیە دەڵێت: کە دژی دەوڵەتی کوردیشین ئەگەر لە ئەفریقاشبێت. ئەوەی ئێستا بەرھەم ھاتووەو خەریکە دان بە مافی کورد وەک نەتەوە دەنێن دیووی پشتەوەی تائێستا دیارنییە؟! ئەوەی وەک دیفاکتۆ بەدیھاتووە بەرھەمی خەباتی بێوچانی نەتەوەی کوردە.
ساڵی ١٩٩٣ لەسەردەستی سەرۆک مام جەلال و بەھەماھەنگی لەگەڵ تورکت ئۆزال سەرۆکی ئەوکاتەی تورکیا. پەکەکە ئاگربەستی راگەیاند.
خەونی گەورەھەبوو بۆ سەرگرتنی ئاشتی لەتورکیاو دەستپێکردنی گەری دانوستاندنە رەسمییەکانی دەوڵەت و پەکەکە.
بەڵام لەرووداوێکی گوماناویدا ئۆزال مردوو چالاکییەکی ناروونیش دژ بە سوپای تورکیا وایکرد ریسەکە ببێتەوە بە خوری و جەنگ دووبارە دەستی پێبکاتەوە.
لە گەرێکیتردا ساڵی ٢٠١١ لە ئۆسلۆ دیالۆگ لە نێوان پەکەکەو دەوڵەت رویدا؛ ئەنجام پرۆسەی ئاشتی لە تورکیا لە ٢٠١٢ دەستیپێکردوو رێککەوتنی دۆڵمەباخچەی لێکەوتەوە کورد خەریک بوو ئاھێکی بەبەربێتەوە؛ بەڵام ئەوەش بەدەردی دەرفەتی ئاشتی ساڵی ١٩٩٣ لەباربراو شەر دەستی پێکردەوەو سیاسەتی قەیووم جێگەی دیموکراسی گرتەوەو دەوڵەت بەقورسی کەوتەوەناو جەنگ.
ئەم دەرفەتەی ئێستا کە ئیمرالی بە موخاتیب وەرگیراوە؛ جیاوازە؟!
دۆخی ناوچەیی لەسەروبەندی تەقینەوەی بورکانەکەدایە کە نەخشەی رۆژھەڵاتی کردۆتە ئامانج و ترس لە دووبارە داڕشتنەوەی نەخشەی ناوچەکە ھەیە کە تورکیاشی لێ بێبەری نییە.
ئێستا تورکەکان بە دیموکراس و رەگەزپەرستەوە، داوای چارەسەری ناوخۆ دەکەن؛ مەرامیانە وڵاتەکەیان بەھۆی کوردەوە پەرت نەبێت و بەروونی دەڵێن دەمانەوێ لەناوخۆ ئەوکێشە مێژووییە چارەبکەین.
تورکەکان چاویان لەوەیە کە بە ھەرشێوەیەک بێت؛ تورکیا وەک کیان بپارێزن و دووری خەنەوە لە کێشمەکێشی ناوخۆیی و ناوچەیی.
ئەوەی بۆ کورد گرنگە وەک نەتەوە سود لەم دەرفەتە ستراتیژییە وەرگرێت و بە زیرەکانە کەیسی ئاشتی لەبەرژەوەندی خۆی یەکلابکاتەوە.
نەک وەک دەوترێ ئەوەی کورد بە چەک بەدەستی ھێناوە بە دانوستاندنی سەرمێز لەدەستی دەوەتەوە.