کوردسات نیوز
٢٩ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢١
١٬٥٩٥
ناوەندی ڕێگری و کۆنترۆڵکردنی نەخۆشییەکانی ئەمریکا ڕایگەیاند، ئەو کەسانەی سێ ژەمی ڤاکسینیان وەرگرتووە و ھێشتا بەرگرییان بەرامبەر ڤایرۆسی کۆرۆنا لاوازە، دەتوانن ژەمی چوارەمیش وەربگرن.
ناوەندەکە ئاماژەی بەوەش کردووە، ژەمی چوارەم یارمەتی ئەو کەسانە دەدات تاکو بەرگرییان بەھێز بێت و کۆرۆنا ژیانیان نەخاتە مەترسییەوە، ڤاکسینەکەش لە ھەر جۆرێک بێت ھەمان کاریگەری ئەرێنی دەبێت.
نوێترین هەواڵەکاننەخۆشییەكی نادیاری مێشك كە سەدان كەسی تووش كردووە لە باشووری ڕۆژهەڵاتی كەنەدا، دەسەڵاتدارانی ناوچەكەی نیگەرانكردووە و داوای لێكۆڵینەوەی بەپەلە دەكرێت.
سۆزان هەڵت سەرۆك وەزیرانی ناوچەی نیو برۆنزویك لە كەنەدا، داوای لە ئاژانسی تەندروستیی گشتیی وڵاتەكەی كردووە هاوكاریبكەن لە لێكۆڵینەوە لەو نەخۆشییەی تووشی سەدان كەس بووە لە هەرێمەكەیدا.
وتیشی، پێویستیان بە لێكۆڵینەوەی ورد هەیە لەسەر هۆكاری نەخۆشییەكە، چونكە تائێستا نازانن چۆن دەستنیشانی نەخۆشییەكە بكەن و بە چ شێوەیەك چارەسەری بكەن.
بەشێك لە پزیشكەكان پێیان وایە ئەو نەخۆشییەی لە كەنەدا سەریهەڵداوە، نەخۆشییەكی لەخۆوە نییە و هۆكاری هەیە، بەپێی توێژینەوەكان لەم چەند ساڵەی دواییدا سەدان نەخۆش تۆماركراون كە بەدەست نیشانەكانی تێكچوونی دەمارەكانەوە دەناڵێنن، وەك دڵەڕاوكێ و سەختی خەوتن، هەروەها ئازاری ئەندامەكانی جەستە و تێكچوونی هاوسەنگی، زۆرینەشیان تەمەنیان لە خوار ٤٥ ساڵییەوە بووە.
زانایانی ڕووسیا توانیان بگەن بە دۆزینەوەیەک زانستی بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنی مێشک کە پێشتر نەبووە، ئەمەش بە دەستکەوتێکی پزیشکی ناوازە دادەنرێت.
ماکسیم خاسناتینۆڤ، سەرۆکی توێژەران لە سەنتەری زانستی ڕووسیا بۆ تەندروستی خێزانی لە شاری "ئیرکوتسک"، ڕایگەیاند؛ لە چوارچێوەی ئەو توێژینەوانەی ئەنجاممان داوە بۆ پەرەپێدانی دەرمانێکی نوێ بە مەبەستی چارەسەرکردنی "هەوکردنی مێشک" کە نەخۆشییەکە بەهۆی ڤایرۆسێکی گواستراوەوە دروست دەبێت.
دەرمانەکە لە ڕووەکی "هلیلج کابلی" دروستکراوە، کە ئەم جۆرە بەرهەمە سروشتیانە کە لە سیستەمی پزیشکی وڵاتانی ئاسیادا بەکاردەهێنرێت، کە لە ڕێگەییەوە پێکهاتەیەکی دژە هەوکردنیان دۆزیوەتەوە کە دەکرێت کۆنترۆڵی هەوکردنی پەردەی مێشک بکات.
لە درێژەی هەواڵەکەشدا کە لە مالپەڕی سی ئێن ئێندا بڵاوکراوەتەوە، بەر لە بەکارهێنانی دەرمانەکە لە پلاندایە چەند تاقیکردنەوەیەکی لەسەر ئەنجامبدرێت بەمەبەستی سەلامەتی لە بەکارهێنانیدا ئەمەش لە کاتێکدا ئەم دەرمانە لە ئێستادا تاکە دەرمانە بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنی مێشک بەردەست بێت، بەڵام ئەم چارەسەرە تایبەتمەندییەک جیای دەکاتەوە ئەوەش شێوازی هەڵگرتنیەتی کە تەنیا دەتوانرێت لە پلەی گەرمی نێوان ٤ بۆ ٨ پلەی سەدیدا هەڵبگیرێت.
زۆرترین بینراوسەمیە سوامیناس، یەکێک لە زانا بەناوبانگەکانی ڕێکخراوی تەندروستی جیھانی ڕایگەیاند، ئۆمیکرۆن زۆر بە خێرایی بڵاودەبێتەوە بەڵام پێویست ناکات خەڵک ھەست بە ترس و تۆقین بکەن.
ئاماژە بەوەش دەکات، ڕێگای ڕاست بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئەم جۆرە نوێیەی کۆرۆنا جێبەجێکردنی ڕێکارەکانە نەک ترس، چونکە ڕەوشی ئێستا جیاوازە لە ساڵی ڕابردوو کە زانیاری کەم لە بارەی کۆرۆناوە ھەبوو، بە تایبەت کە ئێستا جیھان خاوەن ڤاکسینی دژ بە کۆرۆنایە.
ھەر بە پێی ئامارەکە ٦٣ کەس بە ڤایرۆسەکە گیانیان لە دەستداوە، ئەمەش بەرزترین ڕێژەی گیان لە دەستدانە لە ماوەی سێ مانگی ڕابردوودا و حکومەتی بەریتانیاش ھۆشداری دەدات ئەگەر ڕەوشەکە بەم جۆرە بەردەوام بێت، ژمارەی تووشبوونی ڕۆژانە دەگاتە ١٠٠ ھەزار کەس، بڵاوبوونەوەی جۆری دەلتاش ھێندەی دیکە ژمارەی تووشبوونی بە ڤایرۆسەکە بەرزتر کردووەتەوە.
ڕۆژنامەی سەنی بەریتانی لە زاری پسپۆڕانی بەشی قورگ و گوێ و لوت لە زانکۆی ستانفۆردی ئەمریکا بڵاویکردەوە، یەکێک لە نیشانە نوێیەکانی تووشبوون بە ڤایرۆسی کۆرۆرنای جۆری ئۆمیکرۆن، دروستبوونی ئازاری گوێچکەیە.
ئەو پسپۆڕانە ئاماژەیان بەوەکردووە، ئەو کەسانەی تووشی ئازاری گوێچکە بوون، دەرکەوتووە تووشی ڤایرۆسی کۆرۆنای جۆری ئۆمیکرۆن بوون.
بە وتەی پسۆڕانی تەندروستی، دەرکەوتووە ھاتنی ڤایرۆسەکە بۆ گوێ لەڕێگەی لوتەوە گوێزراوەتەوە بۆ کەناڵی گوێی ناوەوە و ئازار لە گوێییەکاندا دروست دەکات.
ڤایرۆسی کۆرۆنای گۆڕاوی جۆری ئۆمیکرۆن، زیاتر لە دوو مانگە لە زۆربەی ناوچەکانی جیھان بەشێوەیەکی خێرا تەشەنە دەکات و منداڵانیش تووش دەبن.
