دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا، ئیمزای كرد لەسەر بەرزكردنەوەی پێناسی گومرگی بەسەر زیاتر لە 180 وڵاتدا ، لەنێویشیاندا عیراق، بەبێ ئەوەی هیچ كاریگەرییەك دروست بكات.

ترەمپ لە لێدوانێكدا وتی، ئەو وڵاتانە چەندین ساڵە ئابووری ئەمریكا لە بەرژەوەندی خۆیاندا بەكاردەهێنن.

زیادكردنی پێناسی گومرگی لەسەر ئەو وڵاتانە لە 10% وە دەستپێدەكات بۆ 49% كە بە وتەی پسپۆڕای ئابووری، بڕیارەكە كاریگەری نەرێنی بەرچاوی نەك تەنها لەسەر وڵاتانی دەرەكی، بەڵكو لەسەر بەكاربەری ئەمریكیش دەبێت، بەوپێیەی هاوڵاتیانی ئەمریكی ناچار دەبن باجی زیاتر بدەن بۆ بەدەستهێنانی هەمان كاڵا كە پێشتر بە نرخێكی كەمتر بەدەستیانهێناوە، بەوپێیەی كۆمپانیاكان ناچارن نرخەكان بەرزبكەنەوە.

كاریگەرییە چاوەڕوانكراوەكان لە بڕیارەكەی ترەمپ بریتین لە بەرزبوونەوەی نرخەكان، بەرزبوونەوەی ڕێژەی هەڵاوسان و ئەگەری داخستنی هەندێك كارگە لە ژمارەیەك وڵاتی ئامانجدار، لەوانەش كەنەدا و مەكسیك.

عیراق لەنێو ئەو 180 وڵاتەدایە كە ترەمپ پێناسی گومرگی لەسەر زیادكردووە بەرێژەی 39% بەبێ ئەوەی نەوت و غاز بگرێتەوە، لەكاتێكدا عیراق پێش چەندین ساڵ بە رێژەی 78% پێناسی گومرگی لەسەر كاڵای ئەمریكی سەپاند بوو.

نەبیل مەرسومی شارەزای بواری ئابووری پێیوایە، لەبەرئەوەی هەناردەی عیراق بۆ ئەمریكا زۆر سنووردارە و ساڵانە نزیكەی 500 ملیۆن دۆلارە، بڕیارەكەی ئەمریكا كاریگەرییەكی كەمی دەبێت.

دوابەدوای بڕیارەكەی ئەمریكا، نرخی نەوت بەرێژەی 6% دابەزینی بەخۆیەوە بینی، بەڵام هۆكارەكەی بۆ بڕیارێكی ئۆپێك پڵەس دەگەڕێتەوە كە بڕیاریدا لە مانگی ئایارەوە تا مانگی ئاب، ئاستی بەرهەمهێنان بۆ 411 هەزار بەرمیل لە رۆژێكدا زیاد بكات، لەكاتێكدا ترسی دابەزینی خواست لەسەر نەوت لەدوای بڕیارەكەی ترەمپەوە لەزیادبووندایە.

ئەمریكا و یەكێتی ئەوروپا گەورەترین پەیوەندی بازرگانییان لەنێواندا هەیەو لە ساڵی 2023دا گەیشتووەتە یەك ترلیۆن و 700 ملیار دۆلار كە 30% بازرگانی جیهانی پێكدەهێنێت.

چاودێران پێانوایە ترەمپ ستراتیژی دانوستانی گومرگی بۆ وڵاتانی عەرەبی فراوان بكات ئەگەر بەردەوام بن لە ڕەتكردنەوەی داواكارییەكانیی بۆ نیشتەجێكردنی پەنابەرانی فەلەستینی پێش ئەوەی دەست بە هەوڵەكانی پاككردنەوەی غەززە بكات.