عێراقمحەمەد شیاع سودانی لە تویتەر، پەیامێکی بە زمانەکانی کوردی و عەرەبی و ئینگلیزی بڵاوکردەوە و رایگەیاند، دوای سێ دەیە یادی راپەڕین دەکەنەوە، کە وانەیەکە لە مەردایەتی و سەربەرزی و بەڵگەیە لەسەر دڕندایەتیی دیکتاتۆریەت و تاوانەکانی بەرامبەر خەڵکی بێتاوان.
راشیگەیاند، ئەو راپەڕینە بووە ھۆی کردنەوەی دەرگایەک بۆ کۆتاییھێنان بە چارەنووسی جەلاد و سزادانی، ھەروەھا مانگی ئادار بووە ھۆی یەکڕیزی و یەکبوونی گەل.
سەرۆک وەزیرانی عێراق لە کۆتایی پەیامەکەیدا دەڵێت، ئەمەکداری بۆ شەھیدانی راپەڕین و شەھیدانی عێراق، کارکردنە بۆ بونیادنانی وڵاتێک کە ھەموو نەتەوەکان شانازیی پێوەبکەن، ھەروەھا حکومەتێک دروستبکەن، کە خزمەتگوزاری زیاتر پێشکەش بکات و خزمەتی خەڵک بکات.
نوسینگەی راگەیاندنی سەرۆک وەزیران بڵاویکردەوە، ئەنجومەنی وەزیران بەبۆنەی نزیکبوونەوەی مانگی رەمەزان رەزامەندی پیشانداوە لەسەر پێشنیازێکی وەزارەتی بازرگانی بۆ زیادکردنی نیو کیلۆ نیشاستە، کیلۆیەک شەعریە، پێنج کیلۆ ئاردی زەرد و تەبەقەیەک ھێلکە بۆ سەبەتەی خۆراکی تایبەت بە مانگی رەمەزان بۆ ھەر خێزانێک.
ھەروەھا ئەسیر غەریری وەزیری بازرگانی رایگەیاند، پێش ھاتنی مانگی رەمەزان و رۆژانی ١٩ و ٢٠ی ئەم مانگە دەستدەکرێت بە دابەشکردنی سەبەتەی خۆراکی مانگی رەمەزان.
وتیشی، وەزارەتەکەی کار دەکات بۆ دابینکردنی ماددە خۆراکییەکان لە مانگی رەمەزانی پیرۆزدا.
موعین کازمی، ئەندامی لیژنەی دارایی بە ئاژانسی ھەواڵی فەرمی عێراقی لە لێدوانێکدا رایگەیاند، ئەگەر ھەرێمی کوردستان قبوڵی بکات داھاتەکانی نەوت و باج و دەروازە سنورییەکان ئاشکرا بکات و رادەستی حکومەتی عێراقی بکات، دەکرێت پشکەکەی لە %١٢ زیاتر بێت.
وتیشی بە دیاریکردنی بەرمیلێک نەوت بە ٦٥ دۆلار و بەھای یەک دۆلار بە ١٣٠٠ دینار قەبارەی بودجە لە ١٧٠ تریلیۆن دینار نزیک دەبێتەوە، بەڵام حکومەت دەیەوێت بگاتە ٢٠٠ تریلیۆن دینار.
راشیگەیاند، ئومێدەوارن پڕۆژەیاسای بودجە بەزووترین کات بگاتە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بۆ پەسەندکردنی.
وەزیری دارایی و ئابووری سەبارەت بە ھەنگاوەکانی چاکسازی ئاماژەی بۆ ئەوەکردووە، رێکخستنەوەی ھێزی پێشمەرگەی کوردستان و کۆکردنەوەیان لەژێر چەتری وەزارەتدا قۆناغی باشی بڕیوە، ئەوەی پەیوەستە بە وەزارەتی داراییەوە ھەموو کارئاسانییەکیان بۆ ئەو پڕۆسەیە کردووە.
باسم عەوادی وتەبێژی حکومەتی عێراق لە لێدوانێکدا رایگەیاند، دوای گۆڕینی بەھای دۆلارێک بۆ ١٣٠ دینار، سەرۆک وەزیران پڕۆژەیاسای بودجەی گەڕاندووەتەوە بۆ وەزارەتی دارایی بە مەبەستی سەرلەنوێ رێکخستنەوەی داتاکان.
وتیشی، تا کۆتایی ئەم مانگە دانراوە بۆ گۆڕینی ژمارەکان و دواتر پێشکەشکردنی بە ئەنجومەنی وەزیران بە مەبەستی پەسەندکردنی و رەوانەکردنی بۆ ئەنجومەنی نوێنەران.
عەوادی ئاماژەی بەوەشکردووە، بەپێی داتا سەرەتاییەکان، نرخی نەوت لە پڕۆژەیاسای بودجەدا بە ٦٥ دۆلار ھەژمارکراوە و قەبارەی بودجەکەش زیاتر لە ١٥٠ ترلیۆن دینار دەبێت.
عەلاوی نامەیەکی ئاڕاستەی محەمەد شیاع سودانی، کردووە و تێیدا ئاماژەی بەوەکردووە، بەھۆی ئاستەنگی زۆرەوە لەبەردەم پڕۆسەی سیاسی لە گەیشتن بە رێگەیەکی داخراو نزیکبوونەتەوە و گەلی عێراق متمانەی بە پڕۆسەی سیاسی نەماوە.
عەلاوی لە نامەکەدا داوایکردووە گۆڕانکاری ریشەیی لە پڕۆسەی سیاسی بکرێت، یەکەم ھەنگاوی چاکسازیش بە ھەمواری یاسای ھەڵبژاردنەکان و دەستور دەبێت. بەشێوەیەک عێراق یەک بازنە بێت یان ھەر پارێزگایەک بازنەیەک بێت، ھەروەھا کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی ھەڵبژاردنەکان دوای ھەموو ھەڵبژاردنێک بگۆڕێت، جیاکردنەوەی دەنگەکان بە دەستی بێت و لە ھەمان ئێوارەی رۆژی ھەڵبژاردن ئەنجامەکە رابگەیەندرێت.
عەلاوی ھەروەھا داوایکردووە، مافی دەنگدان بۆ رەوەندی عێراقی دەستەبەربکرێت، ھەوەھا رێگریش بکرێت لە بەکارھێنانی پارەی گەندەڵی و رێگەنەدرێت بە دەستوەردانی دەرەکی لە ھەڵبژاردنەکان. جەختیشی کردەوە، لەوەی لە ئێستادا ئەو گۆڕانکارییە لە ھەموو کات قورسترە، چونکە متمانە لەنێوان کوتلە سیاسییەکان لەلایەک و گەلی عێراق لەلایەکی تر، نەماوە.
مشعان جبوری، سەرۆکی پارتی نیشتیمان رایگەیاند، لەگەڵ ئەوەی کێشە و ناکۆکی زۆر لەنێوان لایەنە سوونەکان محەمەد حەلبوسی سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق دروستبووە و چارەسەرکردنیشی ئەستەمە، بەڵام لابردنی حەلبوسی تەنھا بە سوننەکان ناکرێت و پێویستی بە رەزامەندی چوارچیوەی ھەماھەنگی شیعەکانە، راشیگەیاند، پەسەندکردنی سیستمی سانت لیگۆ لە یاسای ھەڵبژاردندا تەنھا لە بەرژوەندی چوارچێوەی ھەماھەنگییە و زیانی زۆر بە رەوتی سەدر دەگەیەنێت.
جبوری ئاماژەی بەوەشکرد، محەمەد شیاع سودانی کەسایەتییەکی گونجاوە لە پۆستەکەیدا، بەڵام یەکلاکەرەوە نییە لەو دۆسێیانەی تایبەتن بە گەندەڵییەکانی لێپرسراوە باڵاکان، جەختیشیکردەوە، کۆنترۆڵنەکردنی دراوی بیانی دەبێتە ھۆی ئەوەی ژمارەی ئەو بانکە عێراقییانەی لەلایەن ئەمریکاوە خراونەتە لیستی رەشەوە بگاتە ٣٠ بانک.
محەمەد حەنون وتەبێژی وەزارەتی بازرگانی عێراق، بە رۆژنامەی سەباحی رەسمی راگەیاند، ھەماھەنگی ھاوبەش ھەیە لەنێوان دەزگا چاودێرییەکانی سەر بە وەزارەت بۆ ئامادەکردنی سەبەتەی خۆراکی مانگی رەمەزان، بڕیاریشە لە ھەفتەی داھاتووەوە دەست بەدابەشکردنی بکرێت، لە بەغداد و چەند پارێزگایەکی تر و بریکارەکانی خۆراکیش ئاگادار کراونەتەوە کە دەوامیان تا سەعات ٥ی ئێوارە زیاد دەکرێت.
راشیگەیاند، چاودێری نرخی خۆراک و پێداویستییەکان دەکەن و رێکاری یاساییش دەگرنەبەر بۆ سزادانی ئەو کەسانەی نرخی پێداویستییەکان بەرز دەکەنەوە. بڕیاریشە بەر لە ھاتنی مانگی رەمەزان چوار کۆمەڵگەی بە بازاڕکردنی نوێ، بۆ بەرھەمە خۆراکییەکان لە بەغداد و چەند پارێزگایەکی تر بکرێنەوە.
پەیامنێری کوردسات نیوز لە بەغدا رایگەیاند، لەکۆبوونەوەکەدا پێنج تەوەر تاوتوێدەکرێت، کە تایبەت بە دەنگدان و تاوتوێکردنی ژمارەیەک پڕۆژە یاسا.
یەکێک لە تەوەرەکانی کۆبوونەوەکە، تاوتوێکردنی پرسی ھەمواری سێیەمی یاسای ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکانە، کە لەلایەن ھەردوو لیژنەی یاسایی و ھەرێمەکانەوە پێشکەشکراوە.
نووسینگەی راگەیاندنی باڵیۆزخانەی عێراق لە دیمەشق بڵاویکردوەتەوە، لە بەردەوامی ھاوکارییەکانی حکومەتی عێراق بۆ زیانلێکەوتووانی بوومەلەرزەکەی سوریا، کاروانێکی تری ھاوکارییەکان کە ٨٨ ئۆتۆمبێلی بارھەڵگر بوون، زیاتر لە ٨٠٠ تۆن خۆراک و پێداویستی پزیشکییان ھەڵگرتبوو، گەیشتووەتە سوریا.
ئاماژەی بەوەشکردووە، ھاوشێوەی ھاوکارییەکانی پێشوو، حکومەتی عێراق ئەم کاروانەش رادەستی لایەنە پەیوەندیدارە رەسمییەکانی حکومەتی سوریا دەکات بۆئەوەی بگەیەنرێتە لێقەوماوان و زیانلێکەوتووەکانی بوومەلەرزەکەی مانگی رابردووی ئەو وڵاتە.
نایف شەمەری، ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، نووسراوێکی ئاراستەی محەمەد شیاع سودانی سەرۆک وەزیرانی عێراق کردووە و تیایدا باسی لەوە کردووە، خانەنشینان ساڵانێکی زۆر خزمەتی بوارە جیاجیاکانی وڵاتیان کردووە، بەڵام مووچەکانیان بەراورد بە ژیانی رۆژانەیان زۆر کەمە بەتایبەتی بۆ ئەوانەی نەخۆشییە درێژخایەنەکانیان ھەیە، داواشی لە سودانی کردووە بڕیار بدات مووچەی خانەنشینان لە ٨٠٠ ھەزار دینار کەمتر نەبێت.
لە بەرامبەریشدا سەرۆک وەزیرانی عێراق، نووسراوەکەی ئەو پەرلەمانتارەی رەتنەکردووەتەوەو ئاراسەی دەستەی راوێژکارەکانی کردووە بۆ بەدواداچوون و لێکۆڵینەوە لەسەر مووچەی خانەنشینان و زیادکردنی.
سودانی لە چاوپێکەوتنێکی رۆژنامەوانیدا، ئاماژەی بە رەوشی سیاسی عێراق و پەیوەندییەکانی لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ کردو رایگەیاند، وڵاتەکەی دژی ھەر جۆرە دەستدرێژییەکە، بۆ سەر سنورەکانی و بە رێوشوێنی رەسمی دەستدرێژییەکانی تورکیای و ئێران رەتکردووەتەوە.
سەرۆک وەزیرانی عێراق ئاماژەی بەوەشکرد ، بەھەماھەنگی لەگەڵ ھەرێمی کوردستان ھێزە فیدراڵییەکان کۆنترۆڵی سنورەکانیان لەگەڵ تورکیا و ئێران گرتۆتە دەست. لەگەڵ ئەوەشدا بە پێویستی زانی ئۆپۆزسیۆنی وڵاتانی تر لە عێراق مەدەنی بێت و چەکدارنەبێت .
دووپاتیشیکردەوە، عێراق نامەبەر نییە لە نێوان تاران و واشنتۆن، بەڵکو خاوەنی دەستپێشخەرییە بۆ نزیککردنەوەی بۆچوونەکان، رێگەش نادەن ھیچ لایەنێک عێراق پەلکێشی جەنگ و ململانێکان بکات.
ھەروەھا سەبارەت بە دۆسیەی گەندەڵی، سودانی رایگەیاند، گروپێک لە بەرپرسان و فەرمانبەران لەلایەن ھێزە سیاسییەکانەوە پارێزراون ، دووپاتیشیکردەوە، لەبەرەنگاربوونەوەی گەندەڵیدا ھیڵی سورنییە.
باسیلەوەشکرد، دوورکەوتنەوەی موقتەدا سەدر لە گۆڕەپانی سیاسی جێگەی نیگەرانییە، ھیوادارن بەشداری ھەموو چالاکییە سیاسییەکان بکات، دووپاتیشیکردەوە، حکومەت بۆ ئەنجامدانی ھەڵبژاردن ئامادەیە.
بە پێی راپۆرتێکی ئیدارەی زانیارییەکانی وزەی ئەمریکا، ھەفتەی رابردوو تێکڕای ھاوردەی رۆژانەی نەوتی خاوو لە ھەشت وڵاتەوە گەیشتۆتە پێنج ملیۆن و ٣٤٣ ھەزار بەرمیل و بەراورد بە ھەفتەی رابردووتر ٢٦١ ھەزار بەرمیل کەمیکردووە کەلەو ھەفتەیەدا پێنج ملیۆن و ٦٠٤ ھەزار بەرمیل بووە.
ئاماژەی بەوەشکردووە، ھەفتەی رابردوو تێکڕای رۆژانەی ھەناردەی نەوت لە عێراقەوە بۆ ئەمریکا گەیشتۆتە ٢٩٠ ھەزار بەرمیل و بەراورد بە ھەفتەی رابردووتر بڕەکە زیادی کردووە کەلەو ھەفتەیەدا رۆژانە ٢٥١ ھەزار بەرمیل بووە.
مەیاحی لە لێدوانێکدا ئاماژەی بەوەکرد، ناردنی پرۆژەیاسای بودجە بۆ ئەنجومەنی نوێنەران زۆر دواکەوتووە، ئەوەش حکومەت ناچار دەکات پەلە بکات لە ناردنی پرۆژەکە بۆ ئەنجومەنی نوێنەران بە مەبەستی تێپەڕاندنی.
وتیشی، تەوافوقی سیاسی بۆ تێپەڕاندنی پرۆژەیاسای بودجە لەناو ئەنجومەنی نوێنەراندا یەکلاکراوەتەوەو بەھۆی نەبوونی بودجە لە ساڵی ٢٠٢٢ ناچارن ئەمساڵ دوای نەخەن.
بەوتەی بەنگین رێکانی وەزیری ئاوەدانکردنەوە ھەفتەی داھاتوو پرۆژەیاسای بودجە لە ئەنجومەنی نوێنەران پەسەند دەکرێت و رەوانەی ئەنجومەنی نوێنەران دەکرێت.
لەسەر پشکی ھەرێمی کوردستانیش رێککەوتنی سەرەتایی کراوەو بە ١٢.٦٧ % دیاریکراوەو چاوەڕواندەکرێت لە دوو رۆژی داھاتوودا رێککەوتنی کۆتایی لەسەر بکرێت.
زیاد عەلی فازیل، وەزیری کارەبای عێراق رایگەیاند، ئەم ھاوینە بەرھەمھێنانی کارەبا جیاواز دەبێت و نیازێکیش ھەیە بۆ ئیمزاکردنی رێککەوتنێک لەگەڵ ئێران، بە مەبەستی زامنکردنی غازی پێویست بۆ وێستگەکانی بەرھەمھێنانی کارەبا.
ناوبراو ڕاشیگەیاند، لە ئێستادا ١٥ ھەزار و ٦٠٠ مێگاوات کارەبا بەرھەمدەھێنرێت و ئەوە بڕەش زیاد دەکرێت، ١٨ سەعات کارەبا دابیندەکرێت.
وەزیری کارەبای عێراق دەڵێت، بۆ ئەوەی بتوانن کارەبای ٢٤ سەعاتی بدەن. پێویستییان بە ٣٥ ھەزار مێگاوات کارەبا ھەیە.
بە پێی راگەیەنراوێکی سەرۆکایەتیی ئەنجومەنی نوێنەران، لەکۆبوونەوەکەدا پێنج تەوەر تاوتوێدەکرێت کە تایبەت بە دەنگدان و تاوتوێکردنی ژمارەیەک پڕۆژە یاسا.
یەکێک لە تەوەرەکانی کۆبوونەوەکە، تاوتوێکردنی پرسی ھەمواری سێیەمی یاسای ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکانە، کە لەلایەن ھەردوو لیژنەی یاسایی وھەرێمەکانەوە پێشکەشکراوە.
٢٧ ی مانگی رابردوو ئەنجومەنی نوێنەران، بۆ تاوتوێکردنی ھەمواری ئەو یاسایە کۆبووەوە، بەڵام بەھۆی بەڕێوەچوونی خۆپیشاندان لەدژی ھەموارەکە، تاوتوێکردنی بۆ رۆژی شەممە دواخست.