کوردستان
بە پێی میدیاکانی ئێران، دەزگای ھەواڵگری فەیلەقی قودسی سەر بە سوپای پاسداران، لە پارێزگای گەیلان، تۆڕێکی ٢٥ کەسییان ئاشکراکردوە، کە ھەوڵیانداوە خۆپیشاندان بکەن و پشێوی دروست بکەن.
لە لایەکی ترەوە، رێکخراوی ھەنگاو بۆ مافەکانی مرۆڤ بڵاویکردەوە، ھێزە ئەمنییەکانی ئێران، لە شاری دێولان، ئارمین رۆستەمی برای ئایدا ڕۆستەمی و ئومێد نیازی برای موحسین نیازی کە دوو شەھیدی خۆپیشاندانەکانی رۆژھەڵاتی کوردستانن دەستگیر کردووە، لە سنەش، برا و پوری سارینا ساعیدیان دەستگیر کردووە کە ساریناش بە ھەمان شێو لە خۆپیشاندانەکاندا بووەتە قوربانی.
ژینا ئەمینی رۆژی ١٣ی ئەیلوولی ساڵی رابردوو لە تاران لەلایەن پۆلیسی رەوشتەوە بە بیانووی پابەندنەبوون بە باڵاپۆشییەوە دەستگیرکرا و دوای سێ رۆژ گیانی لەدەستدا، کەسوکارەکەی و رێکخراوەکان ھێزە ئەمنییەکانی ئێرانیان بە کوشتنی ژینا ئەمینی تۆمەتبارکرد، لەگەڵ نزیکبوونەوەی یەکەم ساڵیادی گیانلەدەستدانی ژیناش، دەزگا ئەمنییەکان رێکاری ئەمنی بۆ رێگریکردن لە دروستبوونی گردبوونەوە و خۆپیشاندان دەگرنەبەر و ھێزێکی زۆری ئەمنیش لە شارەکان بڵاوەی پێکراوە.
راگەیاندنی پارێزگای ھەولێر بڵاویکردەوە، لەکۆبوونەوەی نێوان ئومێد خۆشناو، پارێزگاری ھەولێر و شاندی باڵای ئاژانسی جایکای ژاپۆنی گفتوگۆ لە بارەی "پڕۆژەی ریسایکلینی ئاوی قورسی ھەولێر" و چارەسەرکردنی گرفتی ئاوەڕۆکانی شاری ھەولێر کراوە، کە بە گوژمەی (٣٠٠ ملیۆن دۆلار) لەلایەن ئاژانسی جایکای ژاپۆنی جێبەجێدەکرێت.
ئەوەشی خستوەتەڕوو، پڕۆژەکە یەکێکە لە پڕۆژە ستراتیژیی و گرنگەکان و لە قۆناغی یەکەم بە درێژی ٧٥ کیلۆمەتر ئەنجام دەدرێت، ئەو ئاوەی کە لە ماڵان بەفیڕۆدەچێت جارێکی دیکە خاوێن دەکرێتەوە و بەکار دەھێندرێتەوە بۆ پارک و باخچەکان و ئاوەڕۆکانیش بە شێوەیەکی سەردەمیانە دروست دەکرێن.
پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، دوو ماتۆڕسوار لەسەر شەقامی ٣٠ مەتری دەربەندیخان، تەقەیان لە ھاووڵاتییەکی قەزاکە کردووە بەڵام ھاوڵاتییەکە سەلامەت بووە و گولـلەکان بەر دووکانەکەی کەوتوون.
بەپێی زانیاریەکان ماتۆڕ سوارەکان یەکێکیان دەمانچەی پێبووە و تەقەی کردووە، یەکێکیش شۆفێری ماتۆڕسکیلەکە بووە و ھەڵاتوون.
ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، لە ئێستادا ھێزە ئەمنیەکان دەستیان بەلێکۆڵینەوە کردووە و لە ھەوڵی دەستگیرکردنی تۆمەتبارەکاندان.
حکومەتی ھەرێم بڵاویکردەوە، پڕکردنەوەی فۆرمی یەکەکانی نیشتەجێبوون لەلایەن ھاووڵاتییانی ھەرێم بەردەوامە، تائێستا ١٩ ھەزار و ٥٤٥ خێزان فۆرمەکەیان پڕ کردووەتەوە.
راشیگەیاندوە، دابەشبوونی پڕکردنەوەی فۆرمی یەکەکانی نیشتەجێبوون لە پارێزگای ھەولێر ھەشت ھەزار و ١٤٠ خێزان، لە سلێمانی شەش ھەزار و ٩٢٢ و لە دھۆک ٢ ھەزار و ١٨٩ خێزان و لە ھەڵەبجە ٢٠٨ خێزان، لە ئیدارەی سەربەخۆی راپەڕین ٢٠٨ خێزان لە گەرمیان ٨٩٠ خێزان لە زاخۆ ٤١١ خێزان لە سۆران ٤٧٤ خێزان، لە پارێزگای دیارینەکراویش ١٠٣ خێزان، فۆرمیان پڕکردوەتەوە.
ئەوەش لە کاتێکدایە وەزارەتی ئاوەدانکردنەوە و نیشتەجێکردن لە ٥ی ئەیلولی ٢٠٢٣ پرۆسەی دابەشکردنی فۆرمی یەکەکانی نیشتەجێبوون و کاراکردنی فۆرمەکەی بە شێوەی ئۆنلاین، بۆ ھاووڵاتییانی کەمدەرامەت ڕاگەیاند، پڕکردنەوەی فۆرمەکەش تا ١/١٢/٢٠٢٣ بەردەوام دەبێت.
ھیوا ئەفەندی سوپاسی بەختیار حەیدەر و ئەنجومەنی سەندیکای پارێزەرانی کرد بۆ ئەو ھاوکاریی و ھەماھەنگییەی لەماوەی رابوردوو، بەمەبەستی ئامادەکارییەکانی بایۆمێتری پارێزەران نیشانیان دا و گرینگی تۆمارکردنی پارێزەرانی بۆ پرۆسەی بایۆمێتری باس کرد، کە جگە لەوەی دەبێتە داتابەیسێکی گرینگ بۆ سەندیکا و پرۆسەکانی خزمەتگوزاری بۆ پارێزەران و پاککردنەوەی خشتەی پارێزەران لە بوونی فەرمانبەر، بەھەمان شێوەش بەڕێز سەرۆکی سەندیکا دەستخۆشی لە سەرۆک و فەرمانبەرانی فەرمانگەی تەکنەلۆژیای زانیاری کرد، کە بەوپەڕی دڵسۆزییەوە بۆ ئەو مەبەستە کاریان کردووە.
بەختیار حەیدەر و ئەندامانی ئەنجومەنی سەندیکا، پرۆسەی بایۆمێتریان ئەنجامدا و خۆیان لە سیستەمی بە دیجیتاڵکردن تۆمارکرد و ژمارەی بێھاوتایان (UPN) وەرگرت.
فەرمانگەی تەندروستی کەرکوک ئەنجامی پشکنینی پێنج تووشبووی بە تای خوێن بەربوون لە پارێزگاکەدا بڵاوکردەوە و رایگەیاند، ھەر پێنج توشبووەکە کوردن خەڵکی سنوری ناحیەی شوانن.
ھەر پێنج توشبووە تازەکە ئەندامی یەک خێزانن و لە ئەنجامی ئاژەڵداری و سەربڕینی ئاژەڵەوە توشی تای خوێنبەربوون بوون کە بریتیین لە چوار ژن و پیاوێک، لەئێستاشدا لە نەخۆشخانە چارەسەر وەردەگرن، بەوەش کۆی توشبووانی نەخۆشییەکە لە کەرکوک گەیشتە ١٠ کەس، کە دوانیان بەھۆی نەخۆشییەکەوە گیانیانلەدەستداوە.
عومەر کۆچەر ئەندامی فراکسیۆنی یەکگرتوو لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانییدا رایگەیاند، فراکسیۆنی یەکگرتوو لە دادگای فیدڕاڵی، سکاڵای یاسایی لەسەر ھەردوو حکومەتی ھەرێم و حکومەتی فیدڕاڵی عێراقی تۆمارکرد کرد.
راشیگەیاند، ھۆکاری سکاڵاکەیان بۆ دابەشنەکردنی مووچەی مووچەخۆرانی ھەرێمی کوردستان دەگەڕێتەوە، کە ھەردوو حکومەت یاریی بە قوتی ھاووڵاتیان دەکەن و مووچەخۆرانی ھەرێم نزیکەی سێ مانگە مووچەیان وەرنەگرتووە.
لیژنەکانی وەزارەتی دارایی و ئابووری ئەنجومەنی نوێنەران لەگەڵ کۆمپانیا سۆمۆ و وەفدێکی وەزارەتی نەوتی عێراق کۆبوونەوە، لەبارەی ناوەڕۆکی کۆبوونەوەکەش، سۆران عومەر ئەندامی لیژنەی ئابووری بە کوردسات نیوزی راگەیاند، کۆمپانیای سۆمۆ پلانی ھەیە تا رێککەوتی ٢٠ی تشرینی یەکەمی ئەمساڵ، ٤٠٠ ھەزار بەرمیل نەوتەکەی ھەرێمی کوردستان لەناوخۆدا بەکاربھێنن، ئەگەر ئەو پلانەش سەرکەوتووبێت وەزارەتی دارایی عێراق ھیچ پاساوێکی نامێنێت، بۆ نەناردنی مووچە و بوودجەی ھەرێم.
وتیشی، لەئێستادا تەنھا کێشە ماوەتەوە لەنێوان ھەرێم و کۆمپانیای سۆمۆ تێچووی دەرھێنانی نەوتە و لێکتێگەیشتن ھەیە لەنێوان ھەردوولادا بۆ چارەسەرکردنی.
نەوزاد کامیل بەڕێوەبەری گشتی بازرگانی لە وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی ھەرێمی کوردستان رایگەیاند، بڕەپارەیەکی تر خرایە ھەژماری وەزارەتی بازرگانی ھەرێمی کوردستان، کە تایبەتە بە شایستە داراییەکانی جوتیاران بۆ ساڵی ٢٠٢٣، کە ٥٠ ملیار دیناری بۆ سلێمانی، ٣٢ ملیار دیناری بۆ ھەولێر و ٢٥ ملیار دیناری بۆ دھۆکە.
ئاشکراشیکرد، پاش تەواوبونی رێکارە کارگێڕی و داراییەکان دەستبەدابەشکردنی دەکرێت بەپێی رۆژی رادەستکردنی گەنم بە سایلۆکان.
رێکخراوی ھەنگاو بۆ مافی مرۆڤ بڵاویکردەوە، رۆژی رابردوو گەنجێکی کوردی خەڵکی گوندێکی سنووری پارێزگای کرماشان بە ناوی " حامید باقری" لەسەر بانگەوازکردن بۆ گردبوونەوە و خۆپیشاندان و وتنەوەی دروشمی دژ بە حکومەتی ئێران، لە شەقامێکی کەرەج لەلایەن ھێزە ئەمنییەکانەوە بە چوار گوللـە کراوەتە ئامانج و کوژراوە.
ئەوەشی خستووەتەڕوو، کەسوکاری ئەو گەنجە کوردە تائێستا نەیانتوانیووە تەرمەکەی وەربگرنەوە و فەرمانگە حکومییەکان لە رادەستکردنەوەی ئەو تەرمە کەمتەرخەمن.
لەگەڵ نزیکبوونەوەی ساڵیادی کوژرانی ژینا ئەمینی، حکومەتی ئێران ھێزێکی زۆری ئەمنی بە تایبەتی پۆلیسی رەوشتی لە سەرتاسەری وڵاتدا بڵاوەپێکردووە و دەستگیرکردنی خەڵکی ناڕازیی دەستپێکردووە.
لە کۆبوونەوەکەدا سەرۆکی ھەرێم ستایشی پشتگیرییەکانی نەمسای کرد بۆ ھەرێمی کوردستان و بەردەوامیی گەشتیی ڕاستەوخۆی ئاسمانیی ڤیەننا ـ ھەولێر و داوایکرد نوێنەرایەتییەک لە ھەرێمی کوردستان بکەنەوە، ھەروەھا ئامادەییی ھەرێمی کوردستانی بۆ برەودان بە پەیوەندییەکانی لەگەڵ نەمسا لە ھەموو بوارەکاندا دووپاتکردەوە.
وەزیری دەرەوەی نەمسا دووپاتیکردەوە کە وڵاتەکەی بە بایەخەوە لە پەیوەندییەکانی لەگەڵ عێراق و ھەرێمی کوردستان دەڕوانێت و کار بۆ ئەوەدەکەن نوێنەرایەتییەک لە ھەولێر بکەنەوە، ھەروەھا جەختی لەوە کردەوە کە کەرتی تایبەتی نەمسایی خوازیارە وەبەرھێنان لە ھەرێمی کوردستان بکات.
سەبارەت بە کێشەکانی ھەولێر ـ بەغداد، سەرۆکی ھەرێم دووپاتیکردەوە کە دەبێ کێشەکان لەسەر بنەمای دەستوور چارەسەربکرێن و سیستمی فیدراڵی بە تەواوی جێگیرببێت، بۆ ئەو مەبەستەش گفتوگۆیەکی بنیاتنەر لەسەر بنەمای لێکگەیشتنی ھاوبەش بۆ چارەسەر و تێپەڕاندنی کێشەکان بەڕێوەبچێت. ھەروەھا جەختی لە پەیوەندیی دراوسێیەتیی باش لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ و پاراستنی بەرژەوەندیی ھاوبەش کردەوە.
مەسرور بارزانی لە وتەکەیدا لە رێورەسمی لێدانی زەنگی ساڵی نوێی خویندن لە ھەولێر ئاماژەی بەوەکرد، پشوودرێژی ئەوان مانای لاوازی ھەرێمی کوردستان نیە، بەڵکو لە خەمخۆرییانە بۆ ئەوەی نەھێڵێن کێشە و گرفتەکان بە ئاقارێکی تردا ببرێن و بەشێوەیەکی ئاشتیانە کێشەکان چارەسەر بکەن و ھەموو ماف و شایستە دەستورییەکانی خەڵکی کوردستان دەستەبەربکەن.
وتیشی، دەیانەوێت سەردانی لایەنە سیاسییەکان بکەن بۆ ئەوەی بزانن بۆچی وەڵامی چاکەی خەڵکی کوردستان بەو شێوەیە دەدرێتەوە و دەیانەوێت بزانن بۆچی سیاسەتی برسیکردنی ھەرێمی کوردستان دەگرێتەبەر.
سەرۆکی حکومەت راشیگەیاند، لەسەردانەکانیاندا زۆر رێککەوتنی باشیان لەگەڵ سەرۆک وەزیرانی عێراق ئیمزاکردووە و پێیانوابووە ئەو رێککەوتنانە دەبنە ھۆکارێک بۆ زیاتر سەقامگیری و پێشخستنی وڵاتەکەیان، بەڵام بەداخەوە رێگرییان لێکراو نەیانھێشت رێککەوتنەکان بکەونە بواری جێبەجێکردنەوە.
محەمەد ئەمین، نوێنەری جوتیارانی سەرگەڕان بە کوردسات نیوزی راگەیاند، لە رۆژانی رابردوودا سوپا چەند جارێک ھەڵیکوتاوەتە سەر جوتیارانی گوندی پەڵکانە و رێگریی لە جوتیارانی گوندەکە کردووە کاری کشتوکاڵی بکەن.
رونیشیکردەوە، لەئێستادا سوپا فشارەکانی بۆ سەر پێنج گوندی سنورەکەیان دەستپێکردووە، ئەوانیش گوندەکانی پەڵکانە و شەناغە و سەریەشاخ و کابەرەکە و خەرابەیە، وتیشی سوپا ھەر جوتیارێک ببینێت، سەرگەرمی کاری کشتوکاڵی بێت دەستگیری دەکات.
نوێنەری جوتیارانی سەرگەڕان ئاماژەی بەوەشکرد، سوپا ئەو کارانەی بە پشتیوانی عەرەبە ھاوردەکان و ئیدارەی کەرکوک دەکات و داواشیکرد لێپرسراوانی ھەرێم و بەغداد لەسەر ئەو کێشەیە گفتوگۆ بکەن و دەستوەردانی سوپا دووربخەنەوە.
وەزرەتی ناوخۆی هەرێم رایگەیاند، دوای دەرچوونی ئەنجامەکانی خوێندنی باڵا (ماستەر و دکتۆرا)، لێژنەی باڵای خوێندن لە وەزارەتی ناوخۆ کە بە فەرمانی وزاری ژمارە ( ٣٥٦٣ لە رێکەوتی ٩/٢/٢٠٢٢) پێکھاتووە، کۆبوونەوەی ئەنجامدا و کۆنووسی وەرگرتنی (٢٦) کاندیدی دەرچووی پەسند کرد.
راشیگەیاند، بۆیە سەرەڕای پیرۆزباییکردن لەو ئەفسەر و فەرمانبەر و کارمەندانی لە لیستی ھاوپێچدا ناویان ھاتووە و لە کێبڕکێ لەسەر کورسییەکانی خوێندن دەرچوون، داوا دەکەین:
یەکەم: دەرچووان سەردانی دیوانی وەزارەت بکەن بۆ تەواوکردنی رێکارەکانی وەرگرتنی مۆڵەتی خوێندن.
دووەم: ھەر پێشکەشکارێک کە لە لیستی وەرگیراوان ناوی نەھاتووە و گازندەی ھەیە، دەتوانێت بە نوسین لە ماوەی (١٥) رۆژ لە رێکەوتی بڵاوکردنەوەی ئەم بڵاوکراوەیە سەردانی دیوانی وەزارەت/ بەڕێوەبەرایەتی کارگێڕی و سەرچاوە مرۆییەکان/ دیراسات بکات بەمەرجێک لە سەرکەوتووانی خولی یەکەم بن.
.jpg&w=3840&q=75)
ئەمڕۆ چوارشەممە، شانەی راگەیاندن و ھۆشیاری پێشمەرگە رایگەیاند، ھەواڵێکی نادروست بڵاوبووەتەوە گوایە ٨٢ پێشمەرگە لە بنکەی مەشقی پیادەی دھۆک ژەھراوی بوون، ئەو ھەواڵە دوورە لە راستییەوە و تەنیا ١٩ پێشمەرگە ژەھراوی بوون.
شانەی راگەیاندن و ھۆشیاری پێشمەرگە دەشڵێت، "دەستبەجێ ١٣ پێشمەرگە چارەسەری خێرایان وەرگرتووە و لە نەخۆشخانە دەرچوون".
بەپێی راگەیەندراوەکەی شانەی راگەیاندن و ھۆشیاری پێشمەرگە، تەنیا شەش پێشمەرگە لە نەخۆشخانە ماون لە ئێستادا دۆخی تەندروستیان زۆر باشە و بە زووترین کات ئەوانیش لە نەخۆشخانە دەردەچن.
پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، کەمێک لەمەوبەر ئەو ھێزەی سوپا لە گەڕەکە کوردییەکان بڵاویان کردبووەوە بەشێکی کشاونەتەوە، تەنیا ھێزێکی ئەمنی لە دەولاوبەری قەڵای شارەکە ماوەنەتەوە.
وتیشی، دوای تێپەڕبوونی ١١ رۆژ بەسەر گرژی و ئالۆزییەکانی کەرکوک و ناڕەزایی ھاووڵاتیان و لایەنە سیاسییەکان کوردستانییەکان، ئەو ھێزانە لە بەشێکی زۆری گەڕەکە کوردییەکان کشاونەتەوە.