ئەنجومەنی وەزیرانی ھەرێم لە راگەیەندراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، دڵنییانداوە بەوەی ھەرگیز سازش لەسەر ماف و شایستە دەستورییەکانی خەڵکی کوردستان ناکەن و دەستبەردارییان نابن، لە ھەوڵەکانیشی بەردەوامدەبێت بۆ چارەسەری بنەڕەتی کێشەکانی مووچە و شایستەی مووچەخۆران، بۆیە پڕۆژەی پێویستیان پێشکەشی سودانی کردووە کە چارەسەری ھاوسەنگانەی لەخۆگرتووە و لێکتێگەیشتنی ھاوبەشیش دروستبووە.
راشیگەیاند، وەزارەتی دارایی ھەرێمیان راسپاردووە کە لەگەڵ گەیشتنی یەکەم گوژمەی پارەکە کە ٧٠٠ ملیار دینارە، لەلایەن وەزارەتی دارایی عێراقەوە، راستەوخۆ بەبێ دواکەوتن دەست بە دابەشکردنی مووچەی مانگی تەممووز بکرێت.
ھەروەھا ئەنجومەنی وەزیران، سەرجەم وەزارەتەکانی راسپارد کە بەردەوامبن لە ھاوکاریکردنی دیوانی چاودێریی دارایی و سەرجەم ژمارەی مووچەخۆران و بڕی مووچەکانیان بخرێتە بەردەست کە پێشتریش چەندینجار بە فەرمی خراوەتە بەردەستیان.
لە کۆبوونەوەکەدا ئەنجومەنی وەزیران ئیدانەی ھێرشی سەر فڕۆکەخانەی کشتوکاڵی عەربەتی کرد و داواشیکرد کە رێز لە سەروەریی و ئاسایش و سەقامگیریی ھەرێمی کوردستان و عێراق بگیرێت.
ئەردەڵان دۆسکی بەڕێوەبەری گشتی دیوانی وەزارەتی کارەبا و لێپرسراوی لیژنەی باڵای پڕۆسەی پریپەید لە راگەیەنراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، پڕۆسەی پارەدانی پێشوەختەی کرێی کارەبا (پریپەید) سیستمێکی پێشکەوتووە و بەشێوەیەکی دادپەروەرانە و ڕێکوپێک بۆ کۆنترۆڵکردن و ڕێکخستنی پێدانی کارەبایە، بەھیچ شێوەیەک پەیوەندیی بە زیادکردنی نرخ و کارەبای ٢٤ سەعاتییەوە نییە.
ئاماژەی بەوەشکرد، ھاوبەشانی ستییەکان دڵنیا دەکەنەوە، وەزارەتی کارەبا پێداچوونەوە بە نرخی کارەبای پڕۆژەکانی نیشتەجێبوونی (ھای کۆستەکان) دەکات.
ئەوەش لە دوای ئەوە دێت، کە لە ماوەی رابردوودا حکومەتی ھەرێم نرخی کارەبای پریپەیدی لە پڕۆژەکانی نیشتەجێبوون لە ١٨ دینارەوە بۆ ١٥٦ دینار بەرزکردەوە، ئەوەش نیگەرانی و ناڕەزایی دانیشتووانی یەکە نیشتەجێبووەکانی لێکەوتەوە و داویانکرد نرخەکە کەمبکرێتەوە.
پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، سوپای سوریا گەمارۆی ماڵی "عەبدولقادر حەمۆ" فەرماندەی پێشووی بەرگری نیشتمانییان داوە، کە رەتیدەکاتەوە خۆی رادەستی سوپای سوریا بکات.
وتیشی، شەڕەکە لە ناوچەی چوارگۆشەی ئەمنیدایە کە تاکە ناوچەیە لە شاری حەسەکە کە لەژێر دەستی ھێزەکانی سوریای دیموکرات "ھەسەدە"دا نییە، بەھۆشیەوە دەوامی خوێندنگەکان لەو ناوچەیە بۆ ئەمڕۆ راگیراوە و تاقیکردنەوەی زانکۆی فورات دواخراوە و دەیان خێزانیش ئاوارەبوون.
وتیشی، ھیچ ئامارێک سەبارەت بە کوژراو و برینداری شەڕەکە نییە، ھەروەھا ھاوەنێکیش لە گەڕەکی "ساڵحیە" کەوتووتە خوارەوە.
ئەوەش لە کاتێکدایە کە لە چەند رۆژی رابردووشدا، پێکدادان لە نێوان چەکدارانی بەرگری نیشتمانی و عەشیرەتی جەبور لە حەسەکە روویدا، بەھۆی ئەوەی فەرماندەی پێشووی بەرگری نیشتمانی ھێرشیکردووەتە سەر یەکێک لە شێخەکانی ئەو عەشیرەتە، بەھۆشیەوە سوپای سوریا گەمارۆی ماڵی "عەبدولقادر حەمۆ" فەرماندەی پێشووی بەرگری نیشتمانییان لە پارێزگاکە داوە و خۆی رادەستی ھێزەکانی حکومەت ناکات.
فەرمانگەی میدیا و زانیاری بڵاویكردەوە، كۆبوونەوەكەی ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم لە دوو بڕگە پێكهاتووە.
لە بڕگەی یەكەمدا، پوختەی سەردانی وەفدی باڵای هەرێم لە رۆژی 14ی ئەم مانگە بۆ بەغداد و بڕیاری ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق لەوبارەیەوە تاوتوێ دەكرێت.
لە بڕگەی دووەمیشدا، وەزارەتی تەندروستی رێكارەكانی چارەسەر و خۆپارێزی لە نەخۆشییەكانی سكچوون و كۆلێرا دەخاتەڕوو.
سەرچاوەیەك لە ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمیش بە كوردسات نیوزی راگەیاند، تا رۆژی یەكشەممە 700 ملیار دینارەكە دەگاتە هەرێم و هەر ئەو رۆژە دەست بە دابەشكردنی مووچەی مانگی تەمموزی فەرمانبەرانی هەرێم دەكرێت و لە ماوەی هەفتەیەكدا مووچەی سەرجەم فەرمانبەران دابەشدەكرێت.
ناوەندی راگەیاندنی یەکینەکانی پاراستنی ژنان لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، ئەو کچە ئێزدییەی رزگارکراوە ناوی "فریال خزر"ە و بە پشتبەستن بە زانیارییەکانیان رزگارییان کردووە، بەڵام ئاماژە بە شوێن و کاتی رزگارکردنەکەی نەکراوە.
بەپێی راگەیەندراوەکە، "فریال" ئەوکاتەی لە شەنگال رفێندراوە تەمەنی ١٢ ساڵ بووە و لەگەڵ کچان و ژنانی دیکە گواستراونەتەوە بۆ سوریا و کڕین و فڕۆشتنیان پێوەکراوە و بە تەمەنێکی بچووک منداڵێکیشی بووە.
یەکینەکانی پاراستنی ژنان راشیگەیاندووە، "فریال" پێنج جار فڕۆشراوە و تائێستا چارەنووسی کەسوکاری نازانرێت کە ئایا لە ژیاندا ماون یاخود بە دەستی تیرۆریستانی داعش کوژراون.
سەرچاوەیەک لە ئەنجومەنی وەزیرانی ھەرێم بە کوردسات نیوزی راگەیاند، رۆژی چوارشەممە ئەنجومەنی وەزیرانی ھەرێم کۆدەبێتەوە، تێیدا گفتوگۆ لەبارەی دواین سەردانی وەفدی ھەرێم بۆ بەغداد دەکرێت.
وتیشی بڕیارە لە کۆبونەوەکەی ئەنجومەنی وەزیراندا میکانیزمی دابەشکردنی مووچە دیاریبکرێت، بەڵام تا ئێستا بەدیاریکراوی نازانرێت کەی پارەکەی بەغداد دەگاتە ھەرێم.
دوێنێ دووشەممە ئەمیندارێتیی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق، نوسراوی خەرجکردنی ٧٠٠ ملیار دینارەکەی مووچەی فەرمانبەرانی ھەرێمی کوردستانی بۆ وەزارەتی دارایی نارد، بەڵام تا ئێستا پارەکە رەوانەی ھەرێم نەکراوە.
شاناز ئیبراھیم ئەحمەد لە راگەیەنراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، دووبارەبوونەوەی ئەم جۆرە پەلامارانە و بەئامانجگرتنی ھاوڵاتیانی بێ دیفاع لەخاکی خۆیاندا تاوانێکی دژ بە مرۆڤایەتیە و شێواندنی ئاسایشی ناوچەکەیە.
دەشڵێت، بە توندی ئیدانەی ئەم جۆرە پەلامارە تاوانکارییانە دەکەن و داوا لە حکومەتی عیراق و حکومەتی ھەرێم و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەکات کە سنورێک بۆ ئەو تەراتێنە ئاسمانیەی دەرودراوسێمان دانێن، داواش لە ھێزەکانی ھاوپەیمانان دەکات کە سستمی پێشکەوتووی دژەفڕینی درۆن بۆ ئاسمانی ھەرێم و عێراق دابین بکات کە بووەتە مەیدانی پێشبرکێی ھێزە نەناسراوەکان.
لیوا یەحیا رەسول راگەیەندراوێکی لەبارەی بۆردومانکردنی فڕۆکەخانەی کشتوکاڵیی عەربەت بڵاوکردەوە و رایگەیاند، فڕۆکەیەکی بێفڕۆکەوان کە بە سنووری تورکیا تێپەڕیووە، ھاتووەتە سنووری ئاسمانیی عێراق و فڕۆکەخانەی عەربەتی لە پارێزگای سلێمانی بۆردومانکردووە و بەھۆیەوە "سێ پاڵەوانی دژەتیرۆر" شەھیدبوون و سێ کەسی دیکەش برینداربوون.
وتیشی، ئەو دوژمنکارییە پێشێلکردنی سەروەریی عێراق و ئاسایش و سەلامەتیی خاکی عێراقە، ھەروەھا ھەڕەشەیە بۆ سەر ئاسایشی ناوچەکە و جیھان و پێشێلکردنی یاسا نێودەوڵەتییەکانە.
دەشڵێت، ئەم دەستدرێژییە دووبارانە، لەگەڵ بنەمای پەیوەندیی باشی دراوسێیەتی ناگونجێن و ھەڕەشەی تێکدان لە ھەوڵەکانی عێراق دەکات، بۆ بنیاتنانی پەیوەندییەکی باش و ھاوسەنگی سیاسی و ئابووری و ئەمنی لەگەڵ دراوسێکانیدا، ھەروەھا عێراق مافی خۆیەتی سنورێک بۆ ئەو پێشێلکارییانە دابنێت.
شاناز ئیبراھیم ئەحمەد لە راگەیەنراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، دووبارەبوونەوەی ئەم جۆرە پەلامارانە و بە ئامانجگرتنی ھاووڵاتیانی بێ دیفاع لە خاکی خۆیاندا تاوانێکی دژ بە مرۆڤایەتییە و شێواندنی ئاسایشی ناوچەکەیە.
دەشڵێت، بە توندی ئیدانەی ئەم جۆرە پەلامارە تاوانکارییانە دەکەن و داوا لە حکومەتی عیراق و حکومەتی ھەرێم و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەکات کە سنورێک بۆ ئەو تەراتێنە ئاسمانیەی دەرودراوسێیان دانێن، داواش لە ھێزەکانی ھاوپەیمانان دەکات کە سستمی پێشکەوتووی دژەفڕینی درۆن بۆ ئاسمانی ھەرێم و عێراق دابینبکات کە بووەتە مەیدانی پێشبرکێی ھێزە نەناسراوەکان.
د.نەرمین مەعروف، ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بە کوردسات نیوزی راگەیاند، وەزارەتی دارایی عێراق دەستیکردووە بە رێکارەکانی ناردنی ٧٠٠ ملیار دینارەکە بۆ ھەرێمی کوردستان و تەنھا چەند رێکارێکی کارگێری و دارایی ماوە.
ئەوەشی خستەڕوو، چاوەڕوان دەکرێت لە چەند رۆژی داھاتوودا ٧٠٠ ملیار دینارەکە لە رێگەی ھەردوو بانکی رەشید و رافیدەینەوە بخرێتە سەر ھەژماری بانکی وەزارەتی دارایی ھەرێم و دواتر دەستبە دابەشکردنی بکرێت.
د.نەرمین مەعروف وتیشی، حکومەتی ھەرێم لەئێستادا لەتوانایدایە بە داھاتی ناوخۆی دوو مانگی رابردووی دەستبکات بە دابەشکردنی مووچەی فەرمانبەران و ھەر کاتێکیش پارەکەی حکومەتی فیدراڵ گەیشت بەکاریبھێنێت بۆ پڕکردنەوەی کورتھێنان.
چرۆ حەمەشەریف ئەندامی فراکسیۆنی یەکێتی لە ئەنجومەنی نوێنەران بە کوردسات نیوزی راگەیاند، دانیشتنی ئەمڕۆی ئەنجومەنی نوێنەران کە بڕیاربوو تیایدا دەنگ لەسەر پڕۆژەیاسای بەپارێزگابوونی ھەڵەبجە بدرێت، بۆ سبەی دواخرا.
وتیشی، فراکسیۆنە کوردستانییەکان بڕیاریانداوە ئەگەر سبەینێ پڕۆژەیاسای بەپارێزگابوونی ھەڵەبجە نەخرێتە دەنگدانەوە دانیشتنەکە بایکۆت دەکەن.
ئەوە سێیەمجارە ئەنجومەنی نوێنەران دەنگدانی کۆتایی لەسەر یاسای بەپارێزگابوونی ھەڵەبجە دوادەخات، دوای ئەوەی رۆژی پێنجشەممە (١٤ـی ئەیلول) بەھۆی نەبوونی نیسابی یاسایی و دوێنێ دووشەممە (١٨ـی ئەیلول)ـیش بەھۆی داواکاری چەند پەرلەمانتارێک بۆ گۆڕینی ژمارەیەک قەزای دیکە بۆ پارێزگا، ئەنجومەنی نوێنەران نەیتوانی بەپارێزگابوونی ھەڵەبجە پەسەند بکات.
زانکۆی راپەڕین و زانکۆی کێنست لە ویلایەتە یەکگرتوەکانی ئەمریکا رێککەوتنێکی زانستیان راگەیاند، بەپێی رێککەوتنەکە زانکۆی کێنست چەند کورسییەکی خوێندنی دکتۆرا لە بواری زمانی ئینگلیزی بۆ خوازیارانی دکتۆرای زانکۆی راپەڕین دابین دەکات.
ھەر بەپێی رێککەوتنەکە بڕیارە، لە قۆناغی یەکەمدا پڕۆسەکە بۆ ماوەی چوار ساڵ بەردەوام بێت لە قۆناغەکانی داھاتووشدا رێککەوتنەکان فراوانتر دەکرێت بەشەکانی دیکە دەتوانن لەو زانکۆیە درێژە بە خوێندن بدەن و ژمارەی کورسیەکانی خوێندن زیاتر بکرێت
بەپێی نوسراوێکی پارێزگاری کەرکوک بەوەکالەت کە دەست کوردسات نیوز کەوتووە، بڕیارەکەی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بۆ بەکارھێنانی زمانی کوردی لە دام و دەزگاکانی کەرکوک دەخرێتە بواری جێبەجێکردنەوە و لەمەودوا زمانی کوردی لەپاڵ زمانەکانی دیکە لەسەرجەم دام و دەزگا رەسمییەکان کاری پێدەکرێت.
بەپێی بڕیارەکە، زمانی کوردی لەتابلۆکانی ناو شار و دەرەوەی شار، تابلۆکانی ھاتوچۆ و دام و دەزگا رەسمییەکانی کەرکوک بەکاردەھێنرێت.
ھەر بەپێی بڕیارەکە، پێویستە پەروەردەی کەرکوک بە زمانەکانی کوردی و عەرەبی نوسراوەکانی بۆ وەزارەتی پەروەردەی ھەرێم بنێرێت، ھەروەھا رەچاوی ئەو قوتابخانانە بکات کە بە زمانی کوردی وانە دەخوێنن و پێداویستییەکانیان بۆ دابین بکات.
دابان محەمەد، بەڕێوەبەری ناحیەی عەربەت- تانجەرۆ ئاماژەی بۆ ئەوەکرد، سەعات ٤:٠٥ خولەکی پاشنیوەڕۆی ئەمڕۆ لە رێگەی درۆنەوە ھێرشکرایەسەر فڕۆکەخانەی کشتوکاڵی عەربەت و دەستبەجێ ھێزەکانی ئاسایش و پۆلیس و ئاگرکوژاندنەوە گەیشتنە شوێنی ڕووداوەکە.
ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، تا ئێستا زانیاری دروست لەبەردەست نییە سەبارەت بە ئەو لایەنەی ھیرشەکەی ئەنجامداوە، بەڵام بەپێی ئاماری پشت راستنەکراوە چەند کەسێک گیانیلەدەستداوە و کەسێکی دیکەش بریندار بووە، بەڵام زانیاری لەبارەی بریندارەکان و ئەو کەسانەی گیانیانلەدەستداوەدا لەبەردەست نییە.