کوردستان
د. خەتاب ئەحمەد بەڕێوەبەری گشتی دیوانی وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، ئەمساڵ ٤٦ ھەزار و ٧٧٠ خوێندکار بە دەرچووانی ساڵانی رابردووەوە زانکۆلاینیان پڕکردووەتەوە.
ئەوەشی خستەڕوو، وەزارەتی خوێندنی باڵا بۆ ئەمساڵ ٦٣ ھەزار و ١٣ کورسی خوێندنی بۆ دەرچووانی قۆناغی ١٢ی ئامادەیی دابینکردووە و ئەو خوێندکارانەی لە زانکۆ و پەیمانگاکان ناویان نەھاتووەوە فۆڕمەکەیان بەشێوازێکی نادروست پڕکردووەتەوە، بەڵام ئەوانیش وەردەگیرێن.
بەڕێوەبەری گشتی دیوانی وەزارەتی خوێندنی باڵا جەختیشیکردەوە، بۆ ئەمساڵ تەواوی خوێندکاران لە زانکۆ و پەیمانگاکان وەردەگیرێن و لە رێکەوتی ١ی تشرینی یەکەم دەوام لە زانکۆ و پەیمانگاکان دەستپێدەکات.
دەرچووانی پۆلی ١٢ دەتوانن لە رێگەی ئەم لینکەوە ئەنجامەکان وەربگرنەوە
دادگای فیدڕاڵی لەکۆبوونەوەی ئەمڕۆیدا ماددەی ٢ی ھەمواری یەکەمی یاسای ئەنجومەنی پارێزگاکانی ھەرێمی کوردستان ھەڵوەشاندەوە و ئاماژەی بەوەشکرد، ھەموارەکە پێچەوانەی برگەی یەک و دوو و سێی ماددەی دوو و برگەکانی ماددەی شەشی دەستوری عێراقە.
ماددەی ٢ی یاسای ئەنجومەنی پارێزگاکانی ھەرێم کە ساڵی ٢٠١٩ پەرلەمانی کوردستان ھەمواری کردووەتەوە، دەڵێت، ئەم خولەی ئەنجومەنی پارێزگاکان لە پیادەکردنی دەسەڵاتەکانی تا ھەڵبژاردنێکی دیکەی ئەنجومەنی پارێزگاکان، بەردەوام دەبن.
پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، رووداوەکە لەناو بەڕێوەبەرایەتی دەستبەسەرداگرتنی ھاتوچۆی ھەولێر روویداوە، ھەر دوو پۆلیسەکە لە کاتی ئەرک و دەوامی رەسمیدا بوون.
وتیشی یەکێک لە پۆلیسەکان بەچەند فیشەکێک ھاوپیشەکەی خۆی کوشتووە کە ئەفسەرە لە بەڕێوەبەرایەتی دەستبەسەرداگرتنی ھاتوچۆی ھەولێر.
پەیامنێری کوردسات نیوز باسی لەوەشکرد، پۆلیسەکە دوای کوشتنی ھاوپیشەکەی ھەڵاتبوو، دواتر لەلایەن پۆلیسی ھەولێرەوە دەستگیرکرا.
پەیامنێری کوردسات نیوز لە سنوری برادۆست رایگەیاند، شەوی رابردوو دوو فڕۆکەی جەنگی سوپای تورکیا بۆماوەی دوو سەعات بۆردمانی گوندی بێرکەمە و گەرووی سینگان و سنین چیایی شەکیوییان کردووە.
بەھۆی بۆردمانەکانی سوپای تورکیاوە، ئاگر لە ژینگەو دارستانەکانی ئەو ناوچەیە بەربووە و فرۆکەی بێ فڕۆکەوانیش بە بەردەوامی بەسەر ئاسمانی ناوچەکەدا دەسوڕێتەوە.
لە بارەی زیانەکانی بۆردومانەکانەوە، پەیامنێری کوردسات نیوز ئاماژەی بەوەکرد، تائێستا زیانەکانی بۆردومانەکان نەزانراون، بەڵام ترس و دڵەڕاوکێکی زۆری بۆ دانیشتوانی دەڤەرەکە دروستکردووە.
بەپێی راپۆرتێکی ئاژانسی (عێراق ئۆیڵ ریپۆرت)، لەچند رۆژی رابردوودا زنجیرەیەک کۆبوونەوە لەنێوان کۆمپانیای نیتشتیمانی بەبازاڕکردنی نەوتی عێراق (سۆمۆ) و حکومەتی ھەرێمی کوردستان و کۆمپانیای بۆتاشی تورکیا، لە تورکیا و ھەولێر ئەنجامداوە بۆ تاوتوێکردنی پرسە تەکنیکی و بازرگانییەکانی پەیوەست بەدەستپێکردنەوەی ھەناردەی نەوت.
چوار بەرپرسی ئاگادار لەو کۆبوونەوانە ئاماژەیان بەوەکردووە، کۆبوونەوەکان ئاماژەن بۆ پێشکەوتن لەدۆسیەی دەستپێکردنەوەی ھەناردەی نەوت، بەڵام ھێشتا رەزامەندی سیاسی لەو بارەیەوە دڵنیا نەکراوەتەوە.
بەوتەی بەرپرسەکان، گفتوگۆکانی کۆبوونەوە سێقۆڵییەکان بریتی بوون لە کرێی بۆرییەکان، کوالیتی و بڕی ھەناردەکردنی نەوت، دووبارە ھەناردەکردنی نەوت و پابەندبوونەکان بۆ دەستپێکردنەوەی پڕۆسەکە.
نزیکەی شەش مانگە ھەناردەی نەوتی ھەرێم لە رێگەی بەندەری جەیھانی تورکیاوە راگیراوە، ئەوەش دوای یەکلاکردنەوەی سکاڵای تایبەت بە نادەستوری بوونی ھەناردەی نەوتی ھەرێم لەلایەن تورکیاوە بەبێ رەزامەندی عێراق لەلایەن دادگای ناوبژیوانی پاریسەوە.
ئاسۆ ئەحمەد پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، شەوی رابردوو لە شەقامی سەفای گەڕەکی یەکی حوزەیرانی کەرکوک دوو چەکداری نەناسراو بەسواری ماتۆڕسکیلێکەوە ھەڵیانکوتاوەتە سەر ماڵی کارمەندێکی پۆلیسی بنکە ناحیەی ریاز بە پلەی مفەوەز و لەناو ماڵەکەی خۆی کوشتویانە و بەرەو شوێنێکی نادیار ھەڵاتوون.
ئاماژەی بەوەشکرد، لە رووداوێکی تردا ھەر شەوی رابردوو لە شەقامی دەروازەی کەرکووک دەستڕێژی گوللـە لە ژن و پیاوێک کرا و لەئەنجامدا ھەردووکیان بەسەختی برینداربوون، بەڵام ئەمڕۆ پیاوەکە بەھۆی سەختی برینەکەیەوە گیانیلەدەستد.
موعین کازمی ئەندامی لیژنەی دارایی ئاماژەی بەوەکرد، بەھای ١٠٠ دۆلار لە سێ مانگی داھاتوودا بۆ ١٤٥ ھەزار دینار دادەبەزێت، ئەگەر رێوشوێنەکانی بانکی ناوەندیی بۆ کارئاسانی حەواڵە و رێکخستنی رێکارەکانی تایبەت بە پێدانی باج جَبەجێ بکرێن.
لەبارەی ئەگەری دابەزینی بەھای دۆلار بۆ نرخی رەسمی، موعین کازمی ئاماژەی بەوەکرد، بە لەبەرچاوگرتنی دۆخی دارایی ئێستا دابەزینی بەھای ١٠٠ دۆلار بۆ ١٣٢ ھەزار دینار ئەگەرێکی دورە.
ماوەی چەند رۆژێکە بەھای دۆلار بەرامبەر دینار لە دابەزیندایە و ١٠٠ دۆلار بۆ خوار ١٥٥ ھەزار دینار دابەزیوە.
عیماد جەمیل، وتەبێژی کۆمسیۆنی ھەڵبژاردنەکانی عێراق لە لێدوانێکدا ئاماژەی بەوەکرد، کارەکانی تایبەت بە ھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان تەواو بوون و کارنامەی تایبەت بە ھەڵبژاردنەکە تەواوکردووە و لە رۆژانی داھاتودا بڵاوی دەکەنەوە.
ئەوەشی خستوەتەڕو، سەرەکیترین کار کە ئەنجامیانداوە بریتیی بووە لە نوێکردنەوەی تۆماری دەنگدەران لە ھەرێمی کوردستان، کە تیایدا زۆرترین ھاوڵاتی لە پارێزگای ھەولێر تۆماری دەنگدەرانیان نوێکردووەتەوە، لەپلەی دووەمیش سلێمانی دێت و دواتریش پارێزگای دھۆک.
چاوەڕێ دەکرێت لەگەڵ راگەیاندنی کارنامەی ھەڵبژاردن لەلایەن کۆمسیۆنەوە، دەرگای ناوتۆمارکردنی حیزب و ھاوپەیمانێتیەکان بۆ ھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بکرێتەوە.
بۆکان جاف، دامەزرێنەری کۆمەڵەی گوگڵ کراودسۆرس لە عێراق و ھەرێمی کوردستان لە پەیامێکدا دەڵێت، لەئەمڕۆوە زمانی کوردی (زاراوەی سۆرانی) چووە لیستی زمانەکان لە وەرگێڕی ڕاستەوخۆی دەنگی کە پشت بە وەرگێڕی گوگڵ دەبەستن.
ئەوەشی خستوەتەڕو، لێرە بەدواوە ھەموو ڤیدیۆکانی ئینتەرنێت بە یەک کلیک دەتوانن وەرگێڕانی بۆ بکەن بۆ کوردیی ناوەندی، ھەروەھا دەتوانن بە ھەر زمانێک لە ھەر شوێنێک بینیتان ڕاستەوخۆ وەرگێڕانی بۆ بکەن.
ناوەڕاستی ساڵی رابردوش کۆمپانیای گوگڵ زمانی کوردی (زاراوەی سۆرانی) بۆ بەشی بۆ خزمەتگوزاریی وەرگێڕانەکەی زیاد کرد، لەئێستاشدا ١٣٣ زمان لەناو خزمەتگوزاریی وەرگێڕانی گوگڵ بەردەستن.
باڵیۆز، د. محەمەد سابیر، سەرۆکی دامەزراوەی سەرۆک جەلال تاڵەبانی لە لێدوانێکدا ئاماژەی بەوەشکرد، ئامادەکارییەکان بۆ ساڵیادی کۆچی دوایی سەرۆک مام جەلال بەکۆتا گەشتووە و یادەکە لە سلێمانی و بەغدا و نەجەف دەکرێتەوە، جگەلەوەش رۆژی ١٠ـی تشرینی یەکەم کورتە فیلمێک لەبارەی ژیانی سەرۆک مام جەلال لە سلێمانی نمایش دەکرێت.
وتیشی، رۆژی ٣ـی تشرینی یەکەم کە ھاوکاتە لەگەڵ رۆژی کۆچی دوایی سەرۆک مام جەلال، سەرەتای مەراسیمەکە بە دانانی تاجەگوڵینە لەسەر مەزاری مام لە دەباشان دەستپێدەکات، ھەمان رۆژیش لە سەعات ٤:٠٠ـی پاشنیوەڕۆ، مەراسیمێکی شایستە لە بەغداد لەژێر چاودێری سەرۆک کۆماری عیراق بەڕێوەدەچێت کە سەرکردە عیراقییەکانیش تیایدا بەشدار دەبن.
سەرۆکی دامەزراوەی سەرۆک مام جەلال ئاشکرایکرد، ھەر لە چوارچێوەی ساڵیادەکەدا، دامەزراوەکەیان و دامەزراوەی بەحر لعلوم، سەعات ١١ـی پێشنیوەڕۆی رۆژی ٤ـی تشرینی یەکەم لە نەجەف دیدارێک رێکدەخەن کە چەند پانێڵیک لەخۆدەگرێت و چەند توێژینەوەیەک لەبارەی سەرۆک مام جەلال دەخرێنەڕوو.
سەرۆک مام جەلال، یەکەم سەرۆک کۆماری کوردی عێراق و سکرتێری گشتیی یەکێتیی نیشتمایی کوردستان بوو، رۆژی ١٧-١٢-٢٠١٢ بەھۆی تێکچوونی باری تەندروستییەوە لە بەغدادە بەمەبەستی وەرگرتنی چارەسەر رەوانەی ئەڵمانیا کرا و رۆژی ٣-١٠-٢٠١٧، کۆچیی دوایی کرد.
بایدن لە کۆشکی سپییەوە لە کۆبوونەوەیەکدا لەگەڵ ڤۆلۆدمیر زیلینسکی سەرۆکی ئۆکراین ئاشکرایکرد، ھەفتەی داھاتوو تانکی ئەبرامز ئێم ١ دەگاتە ئۆکراین، رەزامەندیشیان داوە لەسەر ھاوکاری سەربازی دیکە بۆ ئۆکراین بە بڕی ٣٢٥ ملیۆن دۆلار، کە ھاوکارییەکان مووشەکی بەرگری ئاسمانی و چەک و تەقەمەنی سیستمی ھایمارس و چەکی دژە تانک و ھاوەن لەخۆدەگرێت.
لە سەرەتای ئەمساڵدا، واشنتۆن بەڵێنیدا بە رادەستکردنی ٣١ تانکی ئەبرامز بە کیێڤ، ئەوەش لە چوارچێوەی ھاوکارییەکانیان بۆ ئەو وڵاتە، کە یەکێکە لە بەھێزترین و قورسترین تانکەکان لە جیھاندا و کێشی زیاتر لە ٦٠ تۆن دەبێت.
بەڵام بەشێک لە لێپرسراوانی سەربازی ئەمریکا دەڵێن، تانکی ئەبرامز ئاڵۆزە و لەگەڵ توانای ھێزەکانی ئۆکراین ناگونجێت.
سروە محەمەد ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق رایگەیاند، بەمەبەستی چارەسەرکردنی کێشەکانی فەرمانگەکانی کارتی نیشتمانی و کارتی زانیاری و پاسپۆرت لە پارێزگاکانی سلێمانی و ھەڵەبجە و ئیدارە سەربەخۆکانی گەرمیان و ڕاپەڕین سەردانی بەڕێوبەرایەتی باری شارستانی عێراقیان کردوە.
راشیگەیاندوە، بە ڕەزامەندی وەزیری ناوخۆی عێراق چارەسەری کێشەی ١٩ تۆماری کاتی رەگەزنامەی ھاووڵاتییان و ئەنفالکراوان دەکرێت کە وەزارەتی ناوخۆی ھەرێم ئەو تۆمارانەی داناوە بۆ ئەو ھاووڵاتیانەی بەھەر ھۆکارێک نەیانتوانیوە سەردانی خواروی عێراق بکەن لەسەردەمی ڕژێمی بەعس.
سەبارەت بە دەفتەری پاسپۆرتیش ئاماژەی بۆ ئەوەکرد، کێشەکە چارەسەر کراوە رۆژی پێنج شەممە سێ ھەزار و ٦٠٠ دەفتەر گەیشتوەتە شاری سلێمانی، ھەفتەی داھاتووش پێنج ھەزار دەفتەری تر دەگات.
وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی ھەرێم لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، لە کۆی ٤١١ ملیار و ٢٤ ملیۆن و ١٩٦ ھەزار دیناری پارەی گەنمی جوتیارانی ئەمساڵ، تاکو ئێستا حکومەتی عێراق نزیکەی ٢٣٣ ملیار دیناری ناردووە و بەپێی رۆژی وەرگرتنی گەنمەکانیان بەسەر جوتیاراندا دابەشدەکرێت.
ئەوەشی خستەڕوو، لە داھاتوودا ئەو بڕە پارەیەی لە پارەی گەنمی جوتیاران ماوەتەوە، کە ١٧٨ ملیار و ٢٤ ملیۆن و ١٩٦ ھەزار دینارە، لەلایەن حکومەتی فیدراڵەوە دەخرێتە سەر ھەژماری وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی ھەرێم و دواتر بەسەر جوتیاراندا دابەش دەکرێت.
وەزارەتی پێشمەرگەی حکومەتی ھەرێم لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، ھاوپەیمانان شایستە داراییەکانی مووچەی مانگی ئابی لیوا ھاوبەشەکانیان خستووەتە سەر ھەژماری وەزارەتی پێشمەرگە و رێکارە دارایی و ژمێرییارییەکانی بۆ ئەنجامدراون و بانکەکان ئاگادارکراونەتەوە.
ئەوەشی خستووەتەڕوو، رۆژی یەکشەممەی داھاتووی رێکەوتی ٢٤ی ئەیلول مووچەی مانگی ئابی لیوا ھاوبەشەکانی وەزارەتی پێشـمەرگە دابەشدەکرێت.
وەزارەتی دەرەوەی عێراق بڵاویکردەوە، رێکارەکانی پاراستنی سنورەکان لەگەڵ ئێران دەستیپێکردووە و بۆ ئەوەش ھەماھەنگییان لەگەڵ حکومەتی ھەرێمی کوردستان کردووە.
کۆتایی مانگی رابردوو، ھەریەک لە بەغداد و تاران رێککەوتنێکی ئەمنییان ئیمزا کرد بۆ چەک کردنی لایەنە ئۆپۆزسیۆنەکان لەھەرێمی کوردستان لە سنورەکانی ئێران و چۆڵکردنی بارەگاکانیان، ئەو رێککەوتنەش لە ١٩ی ئەم مانگە بە تەواوی جێبەجێکرا.
بەڕێزان سەرۆک و ئەندامانی مەکتەبی
تەنفیزی یەکێتیی زانایانی ئایینی ئیسلامی کوردستان
مامۆستایانی ئایینی پایەبەرز
بەبۆنەی یادی ٥٣ ساڵەی دامەزراندنی یەکێتیی زانایانی ئایینی ئیسلامی کوردستانەوە گەرمترین پیرۆزباییتان ئاراستە دەکەم و ھیوای سەرکەوتن و بەردەوامیتان بۆ دەخوازم.
لەم یادەدا رۆڵی یەکێتیی زانایانی ئایینی ئیسلامی کوردستان و مامۆستایانی ئایینی بەرز دەنرخێنم لە پەرەپێدانی میانڕەوی و گیانی و لێبوردەیی و کلتوری پێکەوەژیانی ئاشتییانەی نێوان ھەموو پێکھاتەکانی کوردستان.
لەم قۆناغەشدا کە زیاتر لە ھەر کاتێکی دیکە گەلەکەمان پێویستیی بە بەھێزکردنی میانڕەویی و ئاشتەوایی کۆمەڵایەتی ھەیە، ھیوادارین یەکێتیی زانایانی ئایینی ئیسلامی کوردستان و مامۆستایانی ئایینی بەڕێز پێداگرتر لە رابردوو ھەوڵ بۆ نەھێشتنی توندڕەوی و چارەسەرکردنی کێشە کۆمەڵایەتییەکان بدەن، بە دڵنیاییەوە مێژوو ئەم ھەوڵە گرنگ و جێی بایەخەتان لەبیر ناکات.
قوباد تاڵەبانی
جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران